Kennisbank

Het Ambiguity Effect (ook wel bekend als het "ambiguïteits-bias" effect) is een cognitieve vooringenomenheid waarbij mensen de voorkeur geven aan opties waarvan de uitkomst zekerder is, zelfs als de minder zekere optie mogelijk meer voordelen biedt.

Het Base Rate Effect (ook wel base rate fallacy genoemd) is een cognitieve bias waarbij individuen de neiging hebben om te vertrouwen op specifieke informatie in plaats van op algemene statistieken bij het maken van beoordelingen of beslissingen. In wezen betekent dit dat mensen de neiging hebben om te veel gewicht toe te kennen aan individuele gevallen en te weinig gewicht aan de basisstatistieken.

Het Bystander-effect, ook wel omstandereffect genoemd, is een fenomeen in de psychologie waarbij mensen minder snel geneigd zijn om hulp te bieden aan een persoon in nood wanneer er andere mensen aanwezig zijn. Dit komt doordat mensen in een groep eerder denken dat iemand anders wel actie zal ondernemen, en dat hun eigen hulp daarom niet nodig is.

Het decoy-effect, ook wel het asymmetric dominance effect genoemd, is een cognitieve vooringenomenheid die optreedt wanneer de aanwezigheid van een derde optie, die inferieur is ten opzichte van twee andere opties, de voorkeur van een persoon voor een van de andere opties beïnvloedt.

Het Dunning-Kruger-effect is een cognitieve vooringenomenheid waarbij mensen die weinig kennis of vaardigheden hebben, geneigd zijn hun eigen capaciteiten te overschatten en het niveau van hun competentie verkeerd inschatten.

Het focuseffect (ook wel de aandachtsbias genoemd) is een cognitieve vooringenomenheid waarbij mensen hun aandacht richten op bepaalde aspecten van een situatie en andere aspecten negeren. Dit kan leiden tot foutieve inschattingen en beslissingen omdat de focus te sterk ligt op een specifiek element, terwijl andere elementen worden genegeerd.

Het Barnumeffect verwijst naar het fenomeen waarbij mensen zichzelf nauwkeurige beschrijvingen van hun persoonlijkheid of karakter toekennen op basis van algemene en vaak vage uitspraken die van toepassing kunnen zijn op bijna iedereen. Dit effect is vernoemd naar P.T. Barnum, een Amerikaanse showman uit de 19e eeuw, die beroemd werd vanwege zijn vaardigheid om mensen te overtuigen dat zijn beschrijvingen van hen bijzonder nauwkeurig waren, terwijl ze in werkelijkheid heel algemeen waren.

Het Bye-Now Effect (ook wel bekend als het "Nu of Nooit"-Effect) is een cognitieve bias waarbij mensen geneigd zijn om impulsaankopen te doen of snel beslissingen te nemen, omdat ze denken dat de kans om de aankoop te doen of de kans om de beslissing te nemen nu aanwezig is, maar dat deze kans snel voorbij zal gaan.

Het compromiseffect (ook wel bekend als de "middenoptiebias") is een cognitieve vooringenomenheid waarbij mensen geneigd zijn om te kiezen voor de optie die in het midden ligt tussen twee keuzes, wanneer er een complexe beslissing moet worden genomen. Deze optie wordt gezien als een compromis en kan als veiliger of minder extreem worden beschouwd dan de andere opties.

Het disposition-effect is een cognitieve vooringenomenheid die optreedt bij beleggers, waarbij ze geneigd zijn om winstgevende aandelen snel te verkopen en verliesgevende aandelen vast te houden. Dit fenomeen is vooral van belang voor mensen die actief handelen op de aandelenmarkt.

De escalatie van toewijding, ook wel bekend als het sunk cost effect, is het verschijnsel waarbij individuen blijven investeren in een project of beslissing, zelfs als het duidelijk is geworden dat het waarschijnlijk niet succesvol zal zijn. Dit komt vaak voor wanneer mensen al aanzienlijke middelen hebben geïnvesteerd in een project, zoals tijd, geld of energie. In plaats van deze middelen als "verloren" te beschouwen en zich terug te trekken, beslissen mensen vaak om nog meer middelen te investeren in een poging om de situatie te verbeteren.

Het Halo-effect (Halo-effect) is een cognitieve vooringenomenheid waarbij de perceptie van een persoon, object of gebeurtenis wordt beïnvloed door de algemene indruk die we van die persoon, dat object of die gebeurtenis hebben. De naam 'halo-effect' komt van het idee dat er als het ware een glorie of aura om de persoon of het object heen hangt, waardoor deze een positieve uitstraling heeft.